FAQ – Geçici İş

Geçici iş (Leiharbeit), atipik bir istihdam şeklidir. Bu tür işlerin özelliği, geçici istihdam bürosuyla bir iş sözleşmesi imzalaman, ancak başka bir firmada çalışmandır ("başka bir firmaya kiralanmandır"). Geçici istihdam bürosu geçici olarak görevlendirilebileceğin çeşitli firmalarla sözleşmeler yapar.

Geçici iş için "geçici istihdam" ve "işçi kiralama" gibi farklı ifadeler de kullanılmaktadır.

"Kiralama" süreleri çok farklı olabilir. Görev süresi birkaç gün veya birkaç ay olabilir. Belirli süreler için çeşitli şirketlere/işletmelere kiralanırsın. Kanuna göre, toplu sözleşmede aksi belirtilmedikçe geçici işçiler bir seferde 18 (ardışık) aydan fazla bir firmada istihdam edilemez.

3 aylık bir aradan sonra tekrar aynı firmada görevlendirilebilirsin. Tabii ki görevlendirildiğin firma seni 18 ay sonra (veya daha önce) kendi kadrosuna alabilir.

Not: Geçici iş, iş ve işçi bulma ajanslarının yaptığı işle aynı değildir.

İş ve işçi bulma ajanslarının amacı, çalışanları sürekli olarak istihdam edilecekleri kalıcı bir işe yerleştirmektir. Geçici istihdam bürosu ise seni doğrudan işe alır ve farklı firmalarda görevlendirir. Belirli süreli veya süresiz iş sözleşmen var. Bu iş sözleşmesini geçici istihdam bürosuyla imzalıyorsun.

Geçici İstihdam Kanunu'nda (Arbeitnehmerüberlassungsgesetz) geçici istihdamla ilgili yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Genel çalışma koşulları toplu sözleşmelerde düzenlenmektedir.

1 Kasım 2024 tarihinden itibaren, geçici işlerde sektörel asgari ücret saat başına 14,00 EUR'dur.  

Görevlendirildiğin firma sektörel asgari ücrete tabi bir sektöre aitse, bu sektörel asgari ücreti alırsın. Doğru maaş kategorisine yerleştirilmen önemlidir. Toplu sözleşmelerde, belirli faaliyetler için öngörülen belirli maaş kategorileri vardır. Bir iş için eğitildiysen veya özel bir meslek eğitimi gördüysen, sana daha yüksek maaş ödenmelidir.

Not: Başından itibaren doğru maaş kategorisinde yer alman gerekir. Yerleştirildiğin kategoriyi sonra değiştirmek zor olur.

İşverenin seni olması gerekenden daha düşük bir maaş kategorisine yerleştirebilir. Doğru maaş kategorisinde olup olmadığını sendikadan veya "Faire Integration" danışma merkezinden öğrenebilirsin.

Önemli: Geçici işçilere, görevlendirildikleri firmadaki çalışanlarla eşit muamele edilmelidir. Geçici iş bir toplu sözleşmeye tabiyse durum farklıdır.

İş sözleşmeni geçici istihdam bürosuyla imzalıyorsun. Dolayısıyla geçici istihdam bürosu bir işverenin yükümlülüklerine sahiptir:

• Maaşını geçici istihdam bürosundan alırsın.
   
• İzin için geçici istihdam bürosuna başvurmalısın.
   
• Hastalandığında hem geçici istihdam bürosuna hem görevlendirildiğin firmaya bilgi vermelisin.
   
• İş kazası geçirirsen, kazayı geçici istihdam bürosuna bildirmelisin. Kaza nedeniyle çalışamıyorsan, çalıştığın firmayı da bilgilendirmelisin.

   

Not: Görevlendirildiğin firmanın, işleri nasıl yapman gerektiği ve günlük çalışma saatlerine ilişkin talimatları senin için bağlayıcıdır.

Görevlendirildiğin firmada bir işyeri konseyi varsa, soru ve sorunların için oraya başvurabilirsin.

Fazla çalışılan saatler (artı saatler) çalışma süresi hesabında (Arbeitszeitkonto) biriktirilir veya eksik çalışılan saatler (eksi saatler) düşülür. Çalışma süresi hesabı geçici işlerin tipik bir özelliğidir. Seninle geçici istihdam bürosu arasında yapılan iş sözleşmesinde haftada kaç saat çalışman gerektiği belirtilir.

Görevlendirildiğin farklı firmalarda farklı çalışma süreleri söz konusu olabilir, bazen de fazla mesai yapılabilir. Bazı durumlarda da sözleşmende belirtilenden daha az çalışılır. Bu artı ve eksi saatler çalışma süresi hesabında birikir. Çalışma süresi hesabındaki saatlere ilişkin bilgileri genellikle maaş bordronda bulabilirsin ("AZK-Std." veya "Zeitkonto" ibaresi altında).

Bazı işverenler çalışma süresi hesabıyla ilgili her ay ayrı bir ekstre gönderir. Geçici istihdam bürosuyla yaptığın anlaşmaya bağlı olarak, artı saatleri belki boş zaman olarak kullanabilirsin (boş saat/gün). Geçici istihdam bürosuyla yaptığın sözleşme sona erdiğinde, çalışma süresi hesabında biriken artı saatler sana ödenmelidir.

Görevin sona erdiğinde işverenin seni başka bir firmada görevlendirmezse, "görevsiz bir süre" başlar. Görevsiz süreler, boş zaman değildir. Görevsiz süreler onayın olmadan çalışma süresi hesabından eksi saat olarak düşülemez. Görevsiz zaman yine de maaşa tabidir:

• Herhangi bir firmaya görevlendirilmediğin halde maaşını almaya devam edersin.
   
• Bu süre zarfında işverenin sana ulaşabilmelidir.
   
• Görevlendirileceğin yeni bir firma bulunursa ulaşılabilir olmalısın.
   
• İşverenin görev almadığın sürelerde izin kullanmanı talep edemez.

Not: Geçici istihdam bürosu senin için uygun bir iş bulamazsa, çalışmadığın zaman artı saatlerinden kesemez. Bu yasaktır!

Evet, bu mümkündür. Aslında iş arkadaşlarınla aynı maaşı almalı ve onlarla aynı çalışma koşullarında (fazla mesai, molalar, dinlenme süreleri, gece çalışması, izin, vb.) çalışmalısın. Ancak, toplu sözleşme aksini öngörebilir.

İş ilişkin bir toplu sözleşmeye tabiyse, geçici işçi olarak belki görevlendirildiğin firmadaki iş arkadaşlarından daha az kazanırsın. Neredeyse tüm geçici işçiler bir toplu sözleşmeye tabidir. Bu nedenle, ilk 9 ayda genellikle aynı iş için kadrolu meslektaşlarından daha az kazanırsın. Aynı firmada 9 aydan fazla çalışıyorsan, yasa gereği iş arkadaşlarınla aynı maaşı alman gerekir.

Sana ödenen maaşın adil olup olmadığından emin değilsen, "Faire Integration" danışma merkezine başvur!

Tüm fesih ihbarlarında olduğu gibi, geçici işlerde de uyulması gereken belirli ihbar süreleri vardır. İhbar süreleri Medeni Kanun (Bürgerliches Gesetzbuch – BGB), toplu sözleşmeler veya iş sözleşmesine dayanabilir. Deneme süresi boyunca (geçici işlerde genellikle 6 ay), fesih ihbar süreleri genellikle çok kısadır. Görevlendirildiğin firmadaki  görevin sona erer ve sana yeni bir görev verilmezse bile, bu otomatik olarak işten çıkarılabileceğin anlamına gelmez. Ancak, geçici işçiler sık sık iş az olduğu için işten çıkarılıyor.

Not: Bazı fesih ihbarları haksız olabilir. "Faire Integration" danışma merkezin bunu kontrol edebilir ve seni hakların ve seçeneklerin konusunda bilgilendirebilir.