FAQ – Annelik Koruması ve Ebeveyn İzni

Kanunda annelik korumasıyla ilgili kurallar vardır. Bu kuralların amacı, hamile ve emziren çalışanların sağlığını korumak ve hamilelik nedeniyle işten çıkarılmalarını önlemektir.

Hamileysen, şu kurallara tabisin:

• Yalnızca sınırlı saatlerde çalışabilirsin (saat 06:00'dan 20:00'ye kadar; ancak istisnai durumlarda diğer saatlerde çalışabilirsin).
   
• Günde 8,5 saatten fazla çalışamazsın (hafta sonları sadece senin rızanla).
   
• Hamileliğini tehlikeye atabilecek işler yapmamalısın.
   
• Mesai saatleri içinde de sağlık kontrolüne gidebilirsin. Bunun için sana izin verilmelidir ve herhangi bir kesinti yapılmamalıdır.
   
• Çalışma yasağı: İşverenler hamile/emziren kadının sağlığını korumak zorundadır. Çalışma koşulları sağlık açısından risk teşkil ediyorsa, işveren bu koşulları iyileştirmelidir. Bu mümkün değilse, kadına şirkette sağlığını tehlikeye atmayacak başka bir iş verilmelidir. Bu da mümkün değilse, işveren kişiyi artık çalıştırmamalıdır.

Hamile biri olarak bir koruma süresine tabisin. İşverenler hamileliğini öğrenir öğrenmez Anneliği Koruma Kanunu'nun (Mutterschutzgesetz) hükümlerini uygulamak zorundadır. Ayrıca, işten çıkarılman sadece birkaç istisnai durumda mümkündür, örneğin hamileyken suç işlersen.

Hesaplanan doğum tarihinden 6 hafta önce artık çalışmak zorunda değilsin. Bu süre zarfında artık çalışmanı talep edemezler. Doğum yaptıktan sonra da en az 8 hafta boyunca çalışamazsın. Erken doğum veya çoklu doğum (ikiz, üçüz) yaptıysan ya da bebeğinin bir engeli varsa bu süre 12 haftaya kadar uzatılabilir.

Koruma süresinin istisnaları:

• Kürtaj
• Düşük
• Ölü doğum

Anneliği Koruma Kanunu (Mutterschutzgesetz) oturma izni olanlar, iltica prosedürüne dair oturma izni olanlar ya da yurtdışı etme kararının icrası ertelenenler için de geçerlidir. Kadın olarak yaşayıp yaşamadığına bakılmaksızın, annelik koruması tüm hamile çalışanlar için geçerlidir.

Kanun, her türlü istihdam ilişkisi için geçerlidir:

• Tam zamanlı
• Yarı zamanlı
• Mini iş
• Stajyerlik
• Meslek eğitimi
• Geçici iş

İş ilişkisi süreliyse, annelik koruması sadece iş ilişkisi devam ettiği sürece geçerlidir. Süreli bir iş sözleşmesi sırf hamilelik nedeniyle uzatılmayacaktır. Çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın, annelik koruma süresi boyunca sınır dışı edilemezsin. İşverenin Anneliği Koruma Kanunu'na uymuyorsa, atman gereken adımları öğren!

• Serbest meslek erbapları
• Çalışmayan kadınlar

• İş sözleşmesinin imzalanmasından itibaren tüm hamilelik boyunca
• Doğumdan sonraki ilk 4 ay boyunca
• Düşükten sonra ilk 4 ay boyunca
  (hamileliğin 12. haftasından sonra meydana gelirse)

İşverenin sana fesih ihbarında bulunduğunda hamileliğinden haberdarsa, işten çıkarmaya karşı korumaya tabisin. İşveren hamile olduğunu bilmiyorsa ve sana fesih ihbarında bulunursa, ona fesih ihbarnamesini aldıktan sonra 2 hafta içinde hamile olduğunu bildirebilirsin.

Bir çalışanın hamilelik veya emzirme döneminde işten çıkarılması sadece istisnai durumlarda mümkündür, örneğin hamile kişi iş yerinde suç işlerse ya da işveren kişinin hamile olduğunu bilmiyorsa.

Annelik koruması sırasında sağlık sigortandan doğum parası talep edebilirsin. Bu, beklenen doğum tarihinden en erken 7 hafta önce mümkündür. Bunun için bir doktor raporuna ihtiyacın var. Annelik parası sadece annelik koruma süresinin ilk gününde yasal hastalık sigortası olan ve hastalık parası alma hakkına sahip olan kişilere ödenir. Annelik koruması sırasında sağlık sigortası sana günde en fazla 13 EUR annelik parası ödeyecektir.

Bir mini işte çalışıyorsan ve aile sigortası kapsamındaysan, annelik parası için "Mutterschaftsgeldstelle"ye başvurmalısın. Bu durumda aylık maksimum 210 EUR alırsın. Annelik parası alma hakkın varsa, işvereninden ayrıca para alırsın. İşveren katkısı annelik parasıyla birlikte normal maaş kaybını telafi etmeyi amaçlamaktadır.

Annelik koruma süresi boyunca evde kalsalar ve bu nedenle maaş almasalar bile, herkes işveren katkısını almaz. Bazıları sadece annelik parasını alıyor. İşveren katkısı almayanlar:

• Üniversite öğrencileri
• Bir mini işte çalışanlar
• Emekliler

Bazı durumlarda hamile bir kişi koruma dönemi başlamadan önce bile tıbbi nedenlerle çalışamaz. Bu durumlarda işveren annelik koruma maaşını öder. Annelik koruma maaşı, hamile kalmadan önceki son 3 ayın ortalama maaşına (vergi öncesi/brüt) denk gelir. İşverenler için herhangi bir ek maliyet oluşmaz. Sağlık sigortası işverenlerin ödedikleri annelik koruma maaşını karşılar.

Hamilelik sırasında iş başvurusunda bulunursan hamile olduğunu söylemek zorunda değilsin. Bu konuda doğrudan soru sorulursa yalan söyleyebilirsin. İşin başladıysa ve hamileliğin artık istikrarlıysa (12. haftadan itibaren), işverenine hamile olduğunu söylemelisin. İşverenin hamile olduğuna dair doktor raporu isteyebilir.

İşverenin hamilelikten haberdar olur olmaz, sağlığını mümkün olduğunca iyi korunmasını sağlamalıdır. Sağlık sigortası sana hangi kontrollerin gerekli olduğunu söyleyebilir. Annelik koruma süresi boyunca işten çıkarılmaya karşı özel bir koruma söz konusudur.
İşten çıkarılmaya karşı özel koruma hamileliğin başlamasıyla başlar ve doğumdan 4 ay sonra sona erer. İşten çıkarılırsan ve işverenin hamileliğini bilmiyorsa, ona hamile olduğunu 2 hafta içinde bildirmelisin.

Küçük çocukların varsa, birkaç ay veya yıl boyunca daha az saat çalışabilir veya işe ara verebilirsin. Bu amaçla ebeveyn izni için başvurabilirsin. Babalar da ebeveyn izni için başvurabilir!

Başvuran kişi çocuğa bakıyor veya çocukla aynı evde yaşıyor olmalıdır.

Ebeveyn izni için başvurursan, işverenine ebeveyn izni süresince çalışmak istemediğini ya da haftada en fazla 30 saat çalışmak istediğini bildirmelisin. Ebeveyn izni en fazla 3 yıl sürebilir.

Ebeveyn izni için her zaman işverene başvurulmalıdır. Bu belirli sürelere tabidir:

• Çocuğun 3. doğum gününden önce ebeveyn izni: Ebeveyn izni en az 7 hafta öncesinden bildirilmelidir (ebeveyn izninin başlangıcından önce).
• Çocuğun 3. ve 8. doğum günleri arasındaki dönemde ebeveyn izni: Ebeveyn izni en az 13 hafta öncesinden bildirilmelidir (ebeveyn izninin başlangıcından önce). 

Hayır: Ebeveyn izni çocuğun 3. yaş gününden önce alınırsa, işverenin onayı gerekmez.

Evet: Ebeveyn izninin bir kısmı çocuğun 3. ve 8. doğum günleri arasında kullanılırsa, işverenin onayı gereklidir.

Ebeveyn izninin başlangıcında bir işi olan herkes ebeveyn izni için başvurabilir. Buna aşağıdakiler de dahildir:

• Mini işte çalışanlar
• Yarı zamanlı çalışanlar
• Yarı zamanlı bir işte çalışan üniversite öğrencileri
• Meslek eğitiminde olanlar

Ebeveyn izni süresince işveren maaş ödemez. Bu nedenle ebeveynler ebeveyn parası için başvuruda bulunabilirler. Bunun amacı, parasal kaybı telafi etmektir.

Ebeveyn parası için başvurabilmek için bazı koşulları karşılamalısın:

• Almanya'da yaşıyor olmalısın.
• Çocukla birlikte yaşıyorsun.
• Çocuğa kendin bakıyorsun. Çocuk, partnerinin çocuğu veya evlat edinilmiş bir çocuk da olabilir.
• Çalışmıyorsun veya haftada en fazla 30 saat çalışıyorsun.

Başvuru için doldurman gereken bir form var. Formu ve orijinal belgeleri postayla ebeveyn parası ofisine göndermelisin veya şahsen götürmelisin. Ebeveyn parası ofisi başvuruyu doldurmana da yardımcı olabilir.

Üç tür ebeveyn parası vardır:

• Ebeveyn parası (Elterngeld)
• "Plus" tipi ebeveyn parası (Elterngeld Plus)
• Partnerlik ödeneği (Partnerschaftsbonus)  

"Plus" tipi ebeveyn parası, ebeveyn parasının yarısı kadardır. Ancak, "Plus" tipi ebeveyn parasını iki kat daha uzun süre alabilirsin. Ek olarak, partnerin 2 ay boyunca ebeveyn parası veya 4 ay boyunca "Plus" tipi ebeveyn parası alabilir.

Not: Almanya'nın bazı eyaletlerinde ebeveyn parası başvurusu elektronik olarak da yapılabilir.

Ebeveyn parasını almak için ebeveyn izni kullanman şart değildir. Ancak, ebeveyn parası aldığın sürece haftada 30 saatten fazla çalışmamalısın. Ne kadar ebeveyn parası alabileceğini online olarak hesaplayabilirsin. Bunun için bir "Elterngeldrechner" (ebeveyn parası hesap makinesi) vardır.

Not: Yabancı uyruklu ebeveynler için özel kurallar geçerlidir.

Ebeveyn parası alıp almayacağın uyruğuna ve ikamet durumuna bağlıdır.

Şu ikamet statüsüne sahip olan ebeveyn parası için başvurabilirler:

• Yerleşim izni (Niederlassungserlaubnis), AB daimi ikamet izni
• AB Mavi Kartı, ICT Kartı, Mobil ICT Kartı veya en az 6 ay çalışma izni veren bir oturma izni

Başka kısıtlamalar da vardır. En iyisi yerel bir ebeveyn parası ofisinden bilgi almaktır.

Şu ikamet statüsüne sahip olan ebeveyn parası için başvuramazlar:

• İltica sürecine dair ikamet izni
• Sınır dışı etme kararının icrasının ertelenmesi
• Almanya'da meslek eğitimi veya ek eğitim görenler

Not: Şartları karşılıyorsan ebeveyn parası alma hakkın vardır. İkamet durumunla ilgili herhangi bir olumsuzluktan korkmana gerek yoktur.

Şu çocuklar için de ebeveyn izni ve ebeveyn parası için başvuruda bulunabilirsin:

• Evlat edinilen çocuklar
• Koruyucu ailenin yanında kalan çocuklar
• Üvey çocuklar (çocuğun biyolojik anne ya da babasıyla evliysen)

Ne kadar ebeveyn parası alacağın, doğumdan önce ne kadar para kazandığına bağlıdır. Temel ebeveyn parası normalde maaşının %65'i kadardır (vergi sonrası, yani "net" olarak).

İşsizsen ebeveyn parası:
Şimdiye kadar gelirin olmadıysa (işsiz idiysen) asgari 300 EUR ebeveyn parası veya 150 EUR "Plus" tipi ebeveyn parası alabilirsin.

Az parası olan ebeveynler için özel düzenleme
Çocuğunun doğumundan önce ayda net 1.200 ila 1.240 EUR arasında kazandıysan, biraz daha fazla ebeveyn parası alırsın. %65 yerine %67'ye kadar para alabilirsin.