FAQ – Kayıt Dışı/Kaçak Çalışma

Olası sonuçlar

Kayıt dışı çalışmak, yani sosyal güvenlik kurumlarına kayıtlı olmadan ve vergi ödemeden çalışmak, Almanya'da yasaktır (yasadışıdır). İşverenin seni sosyal güvenlik kurumuna ve vergi dairesine kaydettirmelidir. Bu onun görevidir. Eğer bunu yapmazsa, ceza alabilir.

Sosyal Hizmetler Dairesi'nden (Sozialamt), Jobcenter'den veya İş Ajansı'ndan (Agentur für Arbeit) yardım alıyorsan ve çalışmaya başlarsan, bunu derhal bildirmelisin. Bunu yapmazsan, bir para cezasına çarptırılabilirsin. Ayrıca aldığın yardımları da geri ödemen gerekecektir.

Çalışma iznine ihtiyacın olduğu halde izinsiz çalışırsan para cezasına çarptırılırsın. Gümrük idaresi bu bilgileri yabancılar dairesine de iletebilir. Bu, ikamet durumunu da etkileyebilir!

Bu nedenle her zaman yasal/kayıtlı olarak istihdam edildiğinden emin olmalısın.

Kayıt dışı çalışma veya çalışma izni olmadan çalışma çeşitli şekillerde kanıtlanabilir. Örneğin, işveren gümrük idaresine şikâyet edilebilir. Şikâyet anonim olarak da yapılabilir. Yeterli emare varsa, gümrük idaresi işvereni soruşturacaktır. Gümrük idaresi, işverenleri somut bir emare olmadan da soruşturabilir.

Dikkat! Gümrük idaresine yapılan bir şikâyet firmadaki diğer çalışanları da olumsuz etkileyebilir, örneğin şu durumlarda:

• Gerekli bir çalışma izni yoksa
• Kayıtsız çalışırken aynı zamanda Sosyal Hizmetler Dairesi, Jobcenter veya İş Ajansı'ndan ödenek alınıyorsa

Gümrük idaresinin web sitesinde ihbarda bulunabilirsin
(kişisel veriler için alanların doldurulması gerekmez, ihbar anonimdir): Zoll online - Finanzkontrolle Schwarzarbeit

Yetkililer, kayıt dışı veya çalışma izni olmadan çalışıldığının farkına vardıklarında bunu gümrük idaresine ve/veya yabancılar dairesine bildirmelidir. Almanya'daki bir kanun böyle diyor. Ayrıca doğrudan işvereninle konuşabilirsin. Seni kaydetmediğini düşünüyorsan, bunu yapmak zorunda olduğunu ona hatırlatabilirsin.
Bunu yapmak için "Faire Integration" danışma merkezinden destek al!

Kaydolmadan veya çalışma izni olmadan çalışmak olumsuz sonuçlar doğurabilir. Örneğin, ikamet durumun üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir.

Ayrıca kayıt dışı çalışanların sosyal güvenlik primleri ödenmez. Sosyal sigorta sistemi sosyal güvence sağlar, örneğin hastalandığında, işsiz kaldığında ya da emeklilik yaşına geldiğinde. Ancak sosyal sigortalara prim ödeyenler bunlardan yararlanabilir.

Kayıt dışı/kaçak işlerde çalışanların hakları – yani senin hakların – sık sık çiğnenir. Örneğin, belki daha fazla saat çalışman gerekir veya asgari ücretten daha az kazanırsın. Buna karşı çıkmak zor olur, çünkü kayıt dışı/kaçak çalışmanın senin için de olumsuz sonuçları olabilir. Dolayısıyla, kayıt dışı çalışmak tehlikelidir ve emeğinin sömürülmesine yol açabilir.

Önemli: Kayıtsız veya gerekli çalışma iznine sahip olmadan çalışsan bile, maaşını almaya hakkın vardır!

İstediğin zaman "Faire Integration" danışma merkezine başvurabilirsin! Ya da iş arkadaşlarınla birlikte bir sendikada örgütlenebilirsiniz. Sendikada haklarınızı savunabilirsiniz. Sendikaların ayrıca danışmanlık hizmetleri ve destek verebilecek avukatları vardır.

Kanuna göre, işverenin seni işbaşı yapmadan önce sosyal güvenlik kurumuna ve vergi dairesine kaydettirmelidir. İşverenin (patronun) seni kaydettirmişse, sosyal güvenlik kaydının bir kopyasını alacaksın.

Kayıt için işvereninin şunlara ihtiyacı var:

• Sosyal sigorta numaran
• Vergi numaran
• Sağlık sigortası belgen
• Adresin

İşverenin bu bilgileri senden istemediyse, seni muhtemelen kaydettirmemiştir. Eğer böyle olduğunu tahmin ediyorsan, emeklilik sigortandan veya sağlık sigortandan kayıtlı olup olmadığını kontrol edebilirsin. İşbaşı yaptıktan sonra işverenin seni en geç 6 hafta içinde kaydettirmelidir.

Hatta bazı sektörlerde çalışanlar en geç işbaşı yaptıklarında kaydettirilmelidir. Bu sektörlerin listesine şu linkten ulaşabilirsin: Zoll online - Anmeldung und Beitragspflicht.

Kayıtlı olup olmadığından emin değilsen, bir "Faire Integration" danışma merkezinden ya da – eğer sendika üyesiysen – sendikandan bilgi al.

Almanya'da kaydolmadan çalışmak yasaktır.

Almanya'da maaş normalde banka hesabına ödenir. Bu nedenle yeni bir işe başladığında işveren her zaman hesap numaranı sorar. İşveren sana maaşının tamamını veya bir kısmını nakit olarak ödüyorsa, bu, seni sosyal sigortaya kaydettirmediğinin bir işareti olabilir. Bu durumda parayı banka hesabına ödemesini ve sana bir bordro vermesini iste.

Emin olmak için kayıtlı olup olmadığını kendin de kontrol edebilirsin.
Sağlık sigortana ve emeklilik sigortana sorabilirsin!

Prensip olarak, eğer çalışıyorsan, yaptığın iş karşılığında ücret alma hakkına sahipsin. Kayıt dışı veya gerekli çalışma izni olmadan çalışıyorsan bile bu geçerlidir. İş mahkemesine gidip maaşını almak için yasal işlem başlatabilirsin.

Bir sendikaya üyeysen, sendika sana bir avukat sağlayacaktır.

Kayıtlı değilsen, işverenin senin firmada çalıştığını inkâr edebilir. Bu durumda söz konusu işveren için ne zaman ve ne kadar süreyle çalıştığını kanıtlamaya çalışmalısın, örneğin tanıklar, belgeler, cep telefonu mesajları ve fotoğraflarla.
Bu şekilde orada çalıştığını kanıtlayabilecek durumda olursun. Çalışma saatlerini her gün not etmen en iyisidir!

Not: Mahkemede başarılı olsan bile, senin için olumsuz sonuçlar meydana gelebilir.

Mahkemeye gidersen, hakim kanun ihlallerini ilgili makamlara bildirebilir. Hakkında yasal işlem başlatılabilir. Alman mahkemeleri bu durumu farklı şekillerde ele alıyor. Çalışıp aynı zamanda bir kurumdan (örneğin Jobcenter veya İş Ajansı'ndan) ödenek aldıysan ve bunu bildirmediysen, bu başına gelebilir. Gerekli çalışma izni olmadan çalıştıysan da başına gelebilir.

Önemli: İşverenin maaşını ödemiyorsa, fakat sen kayıtlı olmadan ya da izinsiz çalışıyorsan, "Faire Integration" danışma merkezine başvur! Sana bilgi verir ve hakkını alman için seni destekleriz.

Almanya'da çalışmak isteyen bazı kişiler yabancılar dairesinden bir çalışma izni ve İş Ajansı'nın (Agentur für Arbeit) onayını almalı. Bazılarının çalışmalarına ise izin verilmiyor. 

Bu şunlara bağlıdır:

• Kişinin ikamet durumu
• Kişinin geldiği ülke
• Kişinin ikamet yeri
• Kişinin Almanya'da kaldığı süre

İltica, mültecilik ve ikincil korumanın tanınması:
İltica statün varsa, tanınmış bir mülteciysen veya ikincil koruma statüsüne sahipsen, çalışma iznine ihtiyacın yoktur.

Geçici koruma, AufenthG'nin 24. Maddesi
Ukrayna'dan gelen mülteciler için geçici koruma statüsüne sahipsen, yabancılar dairesi sana oturma izni verirken çalışmana da izin vermelidir. Oturma izninde şu ibare yer almalı: "Erwerbstätigkeit erlaubt" ("Çalışabilir"). Bu çalışma izni belirli bir işverene bağlı olmayıp genel olarak verilmektedir.

İltica prosedürüne dair ikamet izni
İltica prosedürün devam ediyorsa ve buna dair ikamet iznin varsa, çalışma iznine ihtiyacın vardır. Bu izin belirli bir işveren, belirli bir faaliyet ve belirli sayıda saat için geçerlidir. Almanya'ya vardıktan 3 ay sonra çalışma izni için başvurabilirsin. Bir kabul merkezinde yaşıyorsan, ancak 9 ay sonra çalışma izni için başvurabilirsin. Avrupa Birliği üye ülkeleri, Arnavutluk, Bosna Hersek, Gana, Kosova, Makedonya, Karadağ, Senegal ve Sırbistan gibi güvenli menşe ülkelerden gelen ve 31.08.2015 tarihinden sonra iltica başvurusunda bulunan kişiler, iltica prosedürü boyunca bir kabul merkezinde yaşamak zorundadır. 9 ay sonra bile çalışmalarına izin verilmiyor.

Sınır dışı etme kararının icrasının ertelenmesi
Sınır dışı etme kararının icrası ertelenmişse bile yabancılar dairesinden çalışma izni almalısın. Bu izin belirli bir işveren, belirli bir faaliyet ve belirli sayıda saat için geçerlidir. Bir kabul merkezinde yaşıyorsan, 6 ay sonra çalışma izni için başvurabilirsin. Kabul merkezinde yaşamıyorsan, 3 ay sonra başvurabilirsin. Bazıları çalışma yasağına tabidir, örneğin güvenli bir menşe ülkeden gelen ve 31.08.2015 tarihinden sonra iltica başvurusunda bulunup reddedilen kişiler. İkamet belgelerinde çalışmanın yasak olup olmadığı belirtilmektedir. 4 yıldan uzun süredir Almanya'da yaşıyorsan, artık İş Ajansı'nın onayına ihtiyacın yoktur. Bazı yabancılar daireleri ikamet belgelerine "Beschäftigung erlaubt/gestattet" ("Çalışabilir") ibaresini yazacaklar. Bu durumda çalışma izni olmadan çalışabilirsin. Ancak, bazı kişilerin çalışmalarına yine de izin verilmiyor.

Çalışma izni için kendin başvurmalısın. Müstakbel işverenin sana bu konuda yardımcı olmalıdır.
Çalışma izni almak için şunları yapman gerekir:

• Seni işe alacak bir işveren bul.
• Sonra yabancılar dairesine başvur.

Bunun için yabancılar dairesinde bulunan formları doldurup başvurunla birlikte teslim et. Yabancılar dairesi başvurunu kontrol edecek ve gerekirse İş Ajansı'nın onayını alacaktır. Yabancılar dairesi sonucu sana bildirecektir. Ya çalışma izni ya da ret alırsın. Başvurunun sonuçlanması biraz zaman alabilir.

Not: Çalışma iznini almadan işbaşı yapamazsın.